موضوع عالم ذرّ همواره مورد بحث و تفسیر اغلب فیلسوفان، عارفان، متکلمان، محدثان و مفسران مسلمان بوده است. از سویی، از مجموعِ آیات و روایات اسلامی معلوم می‌شود که این موضوع تقریباً با تمام مباحث دینی (اعتقادات، احکام، و اخلاق) مرتبط است، مانند: خداشناسی، نبوت، امامت، معاد، جهان شناسی و مراتب عالم خلقت، انسان شناسی و آفرینش انسان، برخی از احکام فقهی و نیز پاره‌ای مباحث اخلاقی. از سوی دیگر دست‌کم صدها حدیث دربارۀ عالم ذرّ، به معنای عامّ آن، یعنی به عنوان عالمی پیش از دنیا، وارد شده است و بسیاری از این احادیث، ده‌ها آیۀ قرآن را در ارتباط با این عالم تفسیر و تأویل کرده‌اند و این نشان می‌دهد که عدم درک صحیح این موضوع، ما را از فهم درست این تعداد بسیار زیاد از این نصوص وحیانی محروم می‌سازد. از همین جا اهمیت  این موضوع و ضرورتِ بحث از آن روشن می‌شود، زیرا در بین مباحث اسلامی، کمتر موضوعی می‌توان یافت که هم با تمام مباحث مذکور ارتباط داشته باشد و هم این حجم عظیم از آیات و احادیث در مورد آن وارد شده باشد. همچنین مسألۀ عالم یا عوالم پیش از دنیا اختصاص به فرهنگ اسلامی ندارد و بسیاری از ادیان و آیین‌ها دربارۀ آن سخن گفته‌اند.

   امّا، با وجود موضوعی با این اهمیت، متأسفانه تا به حال در کشور ما هیچ همایشی در موضوع عالم ذرّ برگزار نشده است. همچنین تا کنون هیچ کتابی تألیف نشده است که موضوع عالم ذرّ یا عوالم پیش از دنیا را از جنبه‌ها و دیدگاه‌های گوناگون، در فرهنگ اسلامی و  در ادیان وآیین‌های گوناگون بررسی کرده باشد. از این رو گروه کلامِ مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تصمیم گرفته است برای نخستین بار ، همایشی را در موضوع عالم ذرّ برگزار نماید و همزمان از مجموعۀ مقالاتی رونمایی کند که به وسیلۀ کارشناسان و متخصصان، موضوع عالم ذرّ یا عوالم پیش از دنیا را با رویکردهای گوناگون اسلامی (قرآنی و حدیثی، کلامی، فلسفی و عرفانی) و نیز از دیدگاه ادیان و آیین‌های گوناگون (ایران باستان، آیین هندو، یهودیت، و مسیحیت) معرفی و بررسی کرده باشد. افزون بر اینها، در این مجموعۀ مقالات، برای نخستین بار، مقاله‌ای بسیار مفصّل، در کتاب‌شناسیِ توصیفیِ عالم ذرّ تألیف می‌شود که شامل معرفیِ کتاب‌ها، مقالات و پایان‌نامه‌هایی است که در این موضوع  نگاشته شده است، و در موضوعِ خود، کم‌نظیر یا حتی بی‌نظیر است.